Het belang van een inclusief sinterklaasfeest

Waarom is Zwarte Piet schadelijk?

Om dit duidelijk te maken moeten we eerst kijken naar stereotypen, vooroordelen en discriminatie; wat ze zijn en wat ze veroorzaken.

Stereotypen zijn generaliserende denkbeelden over de kenmerken, eigenschappen en gedragingen van een sociale groep.  Deze veralgemeningen worden vervolgens toegepast op individuen die tot die groep behoren.

Soms worden stereotypen gecreëerd om een vooroordeel heel bewust te bewerkstelligen. Ten tijde van de kolonies werden zwarte mensen op allerlei manieren afgebeeld in ons land, lang voor de Belgische dorpelingen een Afrikaan in ’t echt hadden gezien. Er stonden beeldjes van Afrikanen bij de beenhouwer die knikten wanneer je er een centje in stopte. Deze ja-knikkers schetsten een stereotype van minderwaardigheid, domheid en onderdanigheid. Het doel was natuurlijk om de misdaden in de kolonies te vergoelijken. Mensen concludeerden dat we aan ontwikkelingshulp deden, terwijl het in realiteit om misdaden tegen de mensheid ging. Ook een figuur als zwarte piet, hoewel van de Nederlanders overgenomen, paste perfect in deze beeldvorming. Etnische stereotypen die op een dergelijke manier aan mensen worden voorgelegd hebben de eigenschap om door de tijd heen onveranderd te blijven.

Enkele voorbeelden van discriminatie zijn:

• Iemand die omwille van zijn vermeende afkomst heel vaak tascontrole krijgt in de winkels.
• Een patiënt die weigert zich te laten behandelen door een zorgverlener met een andere huidskleur.
• Sollicitatiebrieven van mensen met een vreemde naam die puur omwille van die naam op de “te bedanken” stapel worden gelegd.
• Vrouwen die kansen op promotie mislopen op basis van geslacht i.p.v. competenties.
• Oudere mensen die als infantiel behandeld worden in de computerwinkel.
• Iemand met een donkere huidskleur die te horen krijgt dat het appartement net werd verhuurd, terwijl het even later toch kan bezocht worden door iemand met een lichte huidskleur.

Zwarte piet is een stereotype gecreëerd in tijden waar men zwarte mensen moest dehumaniseren om slavernij aanvaardbaar te maken.

Eerst moest men er bang van hebben (iets met de roe en de zak voor stoute kindjes). Later, in de jaren 90, werd er een kindervriend van gemaakt. Deze kindervriend is het hulpje van Sinterklaas (gekleed in een page-pakje en dus eigenlijk een slaaf), wil niet werken (lui), maakt veel grapjes (kinderlijk), kan niet goed lezen en schrijven (dom) en wordt vaak speels afgebeeld in acrobatische posities (wederom kinderlijk).

De vooroordelen die witte mensen hebben over mensen met een donkere huidskleur vallen helemaal samen met de stereotypes die Zwarte Piet belichaamt. Deze stereotypes wegen zo zwaar door dat ook vele donkere kinderen te kampen hebben met een laag zelfbeeld.

Daarbovenop worden er vandaag de dag nog steeds vele kinderen gepest rond de Sinterklaasperiode. Dit argument alleen al zou België moeten overtuigen om schadelijke figuren als Zwarte Piet te bannen. Waarom is de nostalgische beleving van een kinderfeest belangrijker dan het welzijn van al onze kinderen?

We weten nu dat bepaalde stereotypen vooroordelen tot gevolg hebben die op hun beurt leiden tot discriminatie. Het is evident dat het wegnemen van deze stereotypen het meest voor de hand liggend hulpmiddel is.  Verder kunnen positieve rolmodellen, zoals positieve representatie in prentenboeken, helpen om de effecten van stereotypering tegen te gaan. (link naar meer info over belang prentenboeken)

Het is dus van uitermate belang voor het welzijn van onze jeugd dat we samen opstaan voor een Inclusief Sinterklaasfeest!

Vooroordelen zitten diep met ons maatschappelijk systeem verwoven en ook vind je ook in jezelf. Het is aan ons om deze vooroordelen aan te pakken in onze omgeving maar we moeten ook onze eigen vooroordelen aanpakken.
– Ijeoma Oluo –

Wanneer spreken we over een vooroordeel?

We spreken van een vooroordeel wanneer iemand die lid is, of verondersteld wordt lid te zijn van een bepaalde groep in een negatief daglicht wordt gesteld omwille van een stereotype dat aan die groep wordt of werd toegedicht.

Er bestaan vooroordelen over geslacht, vermeend ras, etniciteit, cultuur, handicap, genderidentiteit, genderexpressie, armoede, nationaliteit, herkomst, politieke voorkeur, milieubewustzijn, leeftijd, religie, burgerlijke stand, sociale status, geaardheid, lichaamsbouw … de lijst is eindeloos.

We spreken van discriminatie wanneer iemand handelt naar zijn of haar bevooroordeelde overtuigingen.